Çelik, dünyada inşaat, altyapı sistemleri, otomotiv, makine, savunma sanayi, ulaşım, beyaz eşya gibi birçok sektörün temel malzemesi olarak kullanıldığı için çelik fiyatlarına ilişkin yapılacak bir piyasa analizi hem endüstri dünyasını hem de küresel ekonomiyi etkileyen birçok önemli unsuru incelemeyi gerekli kılmaktadır. Hammadde ve enerji maliyetleri, ekonomik gelişmeler, jeopolitik etkenler, hükümet politikaları ve düzenlemeler, küresel faktörler gibi birçok faktör çelik fiyatlarını doğrudan etkileyen unsurlar arasında yer almaktadır. Güncel fiyatların takip edilmesi, sektörler ve yatırımcılar açısından büyük önem taşımakta olup piyasa analizinin doğru biçimde oluşturulması stratejik karar alma aşamasında kritik bir öneme sahiptir. Bu yazımızda çelik fiyatlarını etkileyen temel unsurları ele alacağız.
Ham Madde Fiyatlarının Çelik Fiyatlarına Etkisi
Çelik doğası gereği farklı hammaddelerin bileşimi ile üretildiği için farklı girdilerin fiyat değişimleri bu piyasayı her zaman etkiler. Örneğin; paslanmaz çelik üretiminde krom elementine ihtiyaç duyulur ve krom elementinin artı veya eksi yöndeki bir fiyat değişimi paslanmaz çelik fiyatına doğrudan etki yaratır. Genel anlamda ise yurt içi piyasalar da meydana gelen güçlü talep, kok kömürü ve demir cevher fiyatlarındaki artış, ticaret ve spot fiyat artışları çelik fiyatlarını etkilemektedir. Çelik fiyatlarının gelecek planlaması ise fiyatın bağlı olduğu bu dinamik yapının daha net çözümlenmesi gerektiğini ortaya koymaktadır.
Dünya Çelik Piyasasının Durumu
Son yıllarda, dünya genelinde yaşanan ekonomik, siyasal, sosyal, jeopolitik ve kültürel temelli gelişmelere bağlı olarak çelik fiyatlarında da çeşitli dalgalanmalar yaşandığı gözlemlenmektedir. Dünya çelik fiyatları endeksi de özellikle sağlık alanında tüm dünyayı ciddi şekilde etkileyen Covid-19 salgını başta olmak üzere yukarıda saydığımız faktörlerden önemli ölçüde etkilenmiş, ekonomiyi yavaşlatan etkilerle talepteki azalmaya bağlı olarak bir miktar düşüş eğilimine girmiştir.
Dünya çelik piyasası, sürekli değişen ekonomi ve ticaret koşullarına uyum sağlamak için sık sık değişime uğramaktadır. Dünyadaki çelik üreticileri, bu değişikliklerden kaynaklı olarak geleceğe yatırım yapmak için sürdürülebilir üretim yöntemlerine odaklanıyorlar. Dünya çelik piyasasının geleceği ise uzun vadede gelişen trendler doğrultusunda küresel ekonomi politikaları, çevresel faktörler ve diğer unsurlara bağlı olarak şekillenmeye devam edecektir.
Türkiye'de Çelik Fiyatlarının Geleceği
Güncel veriler dahilinde çelik üretiminde Dünya’da 8. ve Avrupa’da Almanya’dan sonra 2. sırada olan Türkiye, çelik üretimi ve tüketimi açısından dünya çapında aktif rol oynayan ülkelerin başında gelmektedir. Türkiye'de çelik fiyatları bazı iç ve dış faktörlerden etkilenmektedir. Bu faktörler; ekonomik politikalar, döviz kurlarındaki değişim, jeopolitik etkenler, politik düzenlemeler gibi unsurları içerir. Türkiye ‘de özelikle elektrik fiyatlarındaki artışın iç piyasadaki dengeleri değiştirmesi ile çelik ürünlerinin ihracatının ve iç piyasadaki talebin düştüğü görülmüştür. Çelik girdisinin ana bileşenleri olan demir cevheri ve kok kömüründeki maliyet artışları da bu duruma etki etmektedir. Çin başta olmak üzere çoğu Asya ülkesi ile Japonya, A.B.D gibi ülkelerin girdi maliyetlerindeki değişimler de global çapta rekabet gücümüze ve fiyatlamaya etki etmektedir. 2023 yılı içinde sektörde uygulanan KDV oranın %20 seviyesine yükseltilmesi de yine göze çarpan diğer bir etken olmuştur. Tüm bu faktörler Türkiye’nin çelik ihracat ve ithalatını doğrudan etkilemektedir.
Çelik Fiyatlarını Etkileyen Ana Faktörler
Dünyadaki çelik fiyatlarını etkileyen faktörler genel olarak yukarıda dile getirilmiştir. Genel olarak, küresel anlamda çelik piyasasındaki değişiklikleri anlayabilmek oldukça önemlidir. Ayrıca çelik kullanılan sektörlerin maliyetleri de tüm bu faktörlerden etkilenmektedir. Fiyatlara etki eden ana etmenleri şu şekilde sıralamak mümkündür:
Çelik üretiminde kullanılan demir cevheri ve diğer elementlerin hammadde fiyatları, çelik piyasasını yakından ilgilendirir. Bu durum da birçok sektördeki fiyatları doğrudan etkiler.
Çelik, inşaat, otomotiv, mutfak gereçleri, endüstriyel otomasyonlar, altyapı projeleri gibi sektörlerin temelini oluşturduğu için dahil olduğu tüm sektörlerin fiyatlarına etki eder. Ani düzeyde yaşanan talep artışları ya da azalmaları fiyatlarda dalgalanmaya neden olabilir.
Küresel düzeydeki ekonomik büyüme veya daralma dönemleri çeliğe olan talep üzerinde belirleyici olabilir.
Çelik fiyatları küresel çaptaki ekonomik durumlar ile yakından ilişkilidir. Dünya çapındaki işsizlik oranları, tüketici güveni, pazar büyümesi gibi ekonomik göstergeler fiyatları etkileyebilir.
Çeşitli politik faktörlerin de fiyatlar üzerinde oldukça büyük bir etkisi vardır. Bu politik faktörlere; gümrük vergileri, ticaret politikaları, ticaret anlaşmaları gibi durumlar örnek verilebilir. Belirli ülkelerin çelik ticareti kapsamında aldıkları politik kararlar da fiyatlar üzerinde etki eder.
Dünyada çelik üreticisi olarak ön plana çıkan ülkelerin üretim kapasitesi ya da politikaları, küresel çapta çelik arzını etkiler. Bu da piyasa fiyatlarının değişken olmasının nedenlerinden biridir.
Döviz kurları, uluslararası ticaretin temel unsurlarından biridir. Kurlardaki dalgalanmalar, ithalat ve ihracat fiyatlarını etkileyebilir. Bu durumda dolaylı olarak çelik fiyatları üzerinde büyük rol oynar.
Güncel Çelik Fiyatları ve Piyasası Hakkında Merak Edilen Sorular
Çelik fiyatları nereden takip edilir?
Demir çelik sektörü ile başlayarak endüstriyel ürün alıcıları ile satıcılarını tek bir e-ticaret platformunda bir araya getiren Proemtia’da, aradığını çelik ürünlerine ilişkin tüm fiyatları takip edebilirsiniz.
Çelik fiyatları ne kadar?
Şu anda 1 ton çelik fiyatı seçilen ürünün alaşımlı ya da alaşımsız olmasına göre farklılaşabilir. Yassı çelik fiyatları ise özelliklerine ve kullanım alanlarına göre değişkenlik gösterir. Demir çelik kategorisinde yer alan sac, levha, profil, boru, inşaat demiri, paslanmaz çelik gibi aradığınız tüm ürünlerin güncel satış fiyatlarına Proemtia’ya üye olarak ulaşabilir ve birkaç adımda ödeme avantajlarımızdan yararlanarak satın alma imkanına sahip olabilirsiniz.
Çelik fiyatları neden yükseliyor?
Hurda fiyatlarının yükselmesi ile dinamik seviyelerde olan çelik fiyatları da yükselme eğilimine girmiştir.
Demir çelik fiyatları neden düştü?
Çin iç piyasasının durgun seyri nedeni ile ihracata yönelene Çinli üreticiler kapasitelerini doldurabilmek amacı ile dünya piyasalarına uygun fiyatlı satışlar yapmaya başlamış ve aynı zamanda yüksek faizler nedeni ile yavaşlayan dünya ekonomisi gerekli talebi yaratamamıştır. Bu nedenle çelik fiyatları da düşük seyretmeye devam etmiştir.
